Botoks ile Aşırı Terlemeye Son!
01.07.2019Botoks ile Aşırı Terlemeye Son!
Terleme başlıca vücudun ısı dengesini korumaya yarayan bir fonksiyondur. Vücudun iç ısısı arttığında vücudun soğuması için deri altı damarlarda dolaşım artışı ile radyan soğuma ve terlemeye bağlı buharlaşma ile soğuma mekanizmaları kullanılır. Bu sayede vücudun artmış olan ısısı kontrol altında tutulur. Hiperhidroz terimi aşırı terleme anlamına gelmektedir. Hiperhidroz durumunda üretilen ter miktarı vücut sıcaklığını normale döndürecek miktarından fazladır. Normal terleme günde 1-2 litredir. Ancak stres ve egzersiz gibi durumlarda 10 litre kadar ter üretilebilir. Hiperhidroz popülasyonun yaklaşık %0,6-1'inde görülmektedir. Genellikle çocuklukta veya ergenlikte başlayan bu durum bazen ömür boyu devam edebileceği gibi bazen de 25-30 yaşlarında kendiliğinden düzelebilmektedir.
Obezite, fiziksel egzersiz, sıcak ve nemli ortamlar veya aşırı kalın giyinilmesi durumlarımda oluşan terleme fizyolojik olarak adlandırılır.
İnsan vücudunda ekrin ve apokrin olmak üzere iki tür ter bezi vardır. Hiperhidroz tablosundan başlıca ekrin ter bezleri sorumludur. Bu ter bezleri vücutta yaygın olarak bulunmakta olup özellikle yüz, koltukaltı, avuç içi ve ayak tabanında yoğunlaşmıştır. Diğer bir ter bezi türü olan apokrin bezler ise kıl köklerinde bulunur. Doğumsal olarak mevcut olan bu bezler ergenliğe geçişte hormonal uyarı ile olgunlaşır. Bu bezler özellikle koltukaltı, meme başı, genital bölge ve dış kulak yolunda çok miktarda mevcuttur. Hiperhidrozda pek rol almazlar. Terin ana bileşenleri su ve elektrolitlerdir. Ekrin ter bezleri zengin bir kanlanmaya sahiptir ve sempatik sinir sistemi denilen sinirsel uyarılar ile kontrol edilir. Terleme merkezi ise beyinde hipotalamus adlı bölgededir.
Hiperhidroz primer ve sekonder olarak ikiye ayrılır.Yerleşim yerine göre de genel veya bölgesel olarak değerlendirilir.
Klinikte en sık karşılaşılan hiperhidroz türü fizyolojik olarak da oluşabilen emosyonel olarak bilinen primer hiperhidrozdur. Primer hiperhidroz en sık avuç içi(%24), ayak tabanı (%30), koltukaltında (%51) ve baş boyun (%10) bölgelerinde görülür. Genetik bir yatkınlık olduğu düşünülmektedir. En az 6 aydır devam eden aşırı terleme durumunda primer olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Genellikle vücutta simetriktir, haftada en az 2 terleme atağı vardır, 25 yaşın altında başlar, ve uykuda terleme yoktur. Sekonder hiperhidroz altta yatan bir hastalığa bağlı veya ilaçlara bağlı oluşmaktadır. Enfeksiyonlar, neoplaziler, metabolik ve endokrin bozukluklar, ilaçlar ve nörolojik nedenler sıklıkla genel hiperhidroza yol açabilen durumlardır.Bu tür terleme uyku ve istirahat durumunda da devam eder.
Tedavi Süreci
Günümüzde artık sadece basit bir deri sorunu olarak kabul edilmesi mümkün olmayan hiperhidroz, sosyal ve psikolojik boyutları da olan ve tedâvi edilmesi gereken önemli bir dermatolojik hastalıktır. Lokalize yani bölgesel terlemede hastaların dikkat etmesi gereken basit korunma yöntemleri vardır. Hastaların günlük banyolarında triklorasan içeren deodorantlı sabunlar ile yıkama önerilir. Kıyafet seçiminde sıkı ve kalın giysilerden kaçınma, sık çamaşır ve çorap değiştirme, pamuklu çorap kullanımı, lastik ve kauççuk olmayan tabanlı deri ayakkabı seçimi önerilir. Diyette terlemeyi arttırıcı etki gösteren alkol, kahve, acı ve baharatlı yiyecekleri tüketmemek önemlidir.
Koltukaltı terlemesinde tedavide olarak öncelikle topikal aluminyum klorid içeren krem ve solusyonların kullanılması önerilir. Krem ve solüsyonlar ile tedaviden faydalanmayan hastalarda ise botilunum toksin enjeksiyonu (botoks) ile tedavi yöntemi önerilmektedir. Avuç içi ve ayak terlemesinde ise öncelikle iyontoforez yöntemi denenmeli eğer etki yoksa botilunum toksin uygulaması önerilmelidir. Botulinum toksin A deri içine enjekte edildilerek uygulanır. Deri altında ter bezlerini uyaran bir mediatör olan asetilkolin salınımını engeleyerek terlemenin durmasını sağlamaktadır. Etkisi 3-14 ay arasında sürmektedir. Koltukaltı bölgesine uygulanması en kolay alandır. Avuç içi ve ayak tabanı gibi bölgelerde uygulama öncesinde enjeksiyon ile anestezi ve soğuk uygulama yapılmaktadır. Cerrahi bir girişim yöntemi olarak sempatektomi olası komplikasyonlar nedeni ile sadece dirençli olgularda seçilmelidir. Genel terlemede ise altta yatan hastalığın tanı ve tedavisi ile terlemede düzelme olacaktır.
