Özel Öğrenme Güçlüğü Nedir?
Konuşma gecikmesi olan çocukların, okul çağına geldiklerinde disleksi tanısı alma ihtimallerinin olduğunu biliyor musunuz?
Kişinin zekasının normal ya da normalin üstünde olmasına rağmen, yaşı, zekası ve verilen eğitim düzeyine göre beklenen düzeyde öğrenememesi özel öğrenme güçlüğü olarak tanımlanır. Beyin görüntüleme tekniklerinin göstergelerine bakılırsa, dislektik olan kişiler, bilgiyi farklı bir biçimde işliyorlar ve bu da sıralama yapma, okuma ve bilgiyi organize etme konularında çeşitli sorunlar yaşanmasına neden oluyor. Öğrenme güçlüğü, okuma güçlüğü (disleksi), matematik güçlüğü (diskalkuli) ve yazmada güçlük (disgrafi) olmak üzere üç alt tipten oluşmaktadır.
Tarih boyunca başarının peşini bırakmayan ünlü dislektik insanlara bir göz atalım: Albert Einstein, Thomas Edison, Alexander Graham Bell, Winston Churchill, Walt Disney, Agatha Christie, Henry Ford, Richard Branson, Mozart, Beethoven, Leonardo da Vinci.
Okul Dönemi ve Okul Öncesi Belirtileri Nelerdir?
Disleksi doğuştan gelen bir öğrenme bozukluğu olmasına rağmen okuma yazma döneminde dikkat çekmektedir çünkü dislektik çocuklar yaşıtlarından daha geç okur ve yazarlar. Disleksi sendromunun pek çok farklı belirtileri olabilir. Bunlardan bazıları:
- b-d, p-q harflerini 6-9 sayıları gibi ters algılama
- 3’ü E, 12’yi 21 olarak algılama
- Okurken kelime atlama
- Hecelerin seslerinin karıştırma
- Sessiz harflerin yerini değiştirme
- Yazım hataları
- Düzensiz yazı yazma
- Ödevleri çok yavaş yapma
- İleri sınıflarda parmak hesabı yapma
- Çarpım tablosunu ve saati öğrenememe
Okuma yazma alanında yaşanılan bir zorluk olsa da okul öncesi dönem ile ilgili bazı ipuçları sorunun erken tanınmasına yardımcı olabilir. Disleksi tanısı alan bireyler ile yapılan araştırmalarda bu çocukların okul öncesi dönemde aşağıdaki sorunlardan bir ya da birkaçını yaşadıkları belirlenmiştir:
- Geç konuşmak
- Yeterli sözcük hazinesini oluşturamamak
- Duyduklarını anlamakta güçlük
- Kavramları öğrenememe
- Sırayla saymada güçlük
- Günleri ve ayları sırasıyla öğrenememe
- Sağını solunu karıştırma
- Kendi başına giyinip soyunamamak
- Düğme ilikleyememek
- Ayakkabı bağlayamamak
- Kaşığı ve kalemi uygun tutamamak
- El tercihinde gecikme
Ebeveynler Ne Yapmalı?
- Çocuğunuza karşı anlayışlı ve sabırlı olun.
- El becerilerini geliştirmeye yardımcı olacak aktiviteler yaratın.
- Ev ödevini yaparken daha fazla zamana ihtiyacı olacağını unutmayın.
- Çocuğunuz için okul seçerken sınıftaki öğrenci sayısının az olmasına dikkat edin.
- Öğretmenine durumu anlatıp iletişime açık olun.
Tedavi Nasıl Yapılır?
Bu bozukluk çoğunlukla dikkat eksikliği, hiperaktivite, depresyon, kaygı bozuklukları veya diğer psikiyatrik bozukluklarla birlikte seyredebilir. Bu durumda diğer psikiyatrik bozukluklara yönelik ilaç tedavileri uygulanmalıdır. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklarda sorun olan alanlara yönelik birebir özel eğitim alması gereklidir. Eğer dikkat eksikliği varsa ilaç tedavisi yapılan özel eğitimden daha iyi yararlanmasını sağlayacaktır. Bu çocuklar zeki olmalarına rağmen düşük akademik becerileri olması nedeniyle sıklıkla depresyon, kaygı bozukluğu yaşadıkları için mutlaka bir çocuk psikiyatristi tarafından izlenmeli, aile ve okul bilgilendirilmeli, eğitsel desteği sağlanmalıdır. Disleksi tedavisi bütüncül yaklaşım gerektirmektedir. Aile, doktor, dil ve konuşma bozuklukları terapisti, öğretmen ve okulun sıkı işbirliğini gerektiren bir süreçtir.
Dessie Tanman / Dil ve Konuşma Terapisi
Erdem Tıp Merkezi