Uzamış Covid Tehlikesine Dikkat

Koronavirüsün neden olduğu salgın tüm dünyada devam etmektedir. Covid-19 asemptomatik seyredebileceği gibi ağır solunum semptomlarıyla, akciğer dışı bulgularla ve ölüm ile de sonuçlanabilen çok farklı klinik tablolara neden olabilmektedir. Pandeminin başlarında, Covid-19'un kısa süreli bir hastalık olduğuna inanılmaktaydı. Şubat 2020'de Dünya Sağlık Örgütü, o sırada mevcut olan ön verileri kullanarak, hafif vakalar için başlangıçtan klinik iyileşmeye kadar geçen sürenin yaklaşık 2 hafta olduğunu; ciddi veya kritik hastalığı olan hastalar için iyileşmenin 3 ila 6 hafta sürdüğünü bildirmiştir. Ancak daha sonra, bazı hastalarda semptomların haftalarca, hatta aylarca sürdüğü ortaya çıkmıştır. ‘uzamış (Long) COVID’ terimi Covid hastalığından iyileşmiş, ancak hala enfeksiyonun kalıcı etkilerini bildiren ya da beklenenden çok daha uzun süredir olağan semptomları olan kişilerde hastalığı tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Uzamış (Long) Covid, Kronik Covid, Kronik Covid Sendromu veya Post-akut Covid-19; Covid-19 tanısı konulmuş hastalarda semptomların bir aydan daha uzun süre devam etmesi olarak tanımlanmaktadır.

 

 

En sık bildirilen uzamış Covid semptomlarını şöyle sıralayabiliriz:

Yorgunluk, nefes darlığı, öksürük, eklem ağrısı, göğüs ağrısı, düşünme ve konsantrasyon güçlüğü, depresyon, kas ağrısı, baş ağrısı, aralıklı ateş ve çarpıntı covid sonrası en yaygın görülen berlirtilerdir. Daha ciddi, uzamış COVID komplikasyonları daha az yaygın gibi görünmekle birlikte, onlar da şikayetler arasında yer almaktadır. Bunları da şöyle sınıflandırabiliriz: 

 

• Kardiyovasküler: miyokardit, perikardit 

• Solunum: akciğer fonksiyon anormallikleri 

• Böbrek: akut böbrek hasarı 

• Dermatolojik: döküntü, saç dökülmesi 

• Nörolojik: koku ve tat almada bozukluk, uyku sorunları, konsantrasyon güçlüğü, hafıza sorunları 

• Psikiyatrik: depresyon, anksiyete, ruh halindeki değişiklikler sayılabilir.

 

Birçok çalışma, SARS-CoV-2 ile enfekte hastalarda akciğerler, kalp, beyin, böbrekler ve vasküler sistem dahil olmak üzere birçok organ veya sistemde kalıcı hasar olduğunu belirlemiştir.

 

 

• İleri yaş - >50 yaş 

• Kadın cinsiyet (genç yaş grubunda) 

• Obezite 

• Astım 

• Klinik tablosu ağır seyreden vakalar

• Çok sayıda belirtisi olanlar

• Kronik hastalığı olanlar(diyabet, hipertansiyon, KOAH gibi) olarak sayılabilir.

 

Birçok uzamış covid hastası, devam eden semptomlarının önemsenmediğini bildirmektedir. Yaşamı değiştiren hastalıklarını belki de abarttıkları, hayal ettikleri ve hatta icat ettikleri söylenebilmektedir. Yataktan kalkmak, giyinmek, yemek hazırlamak ve duş almak gibi basit fiziksel aktiviteler bile bazı hastalar için yorucu olabilmektedir. Bu çalışmalar sayesinde uzamış Covid semptomlarının nedenleri ve bu semptomları hafifletmenin yollarını bulunacaktır.

Uzm. Dr. Abdullah Serdar Fenercioğlu

İç Hastalıkları