Çocukluk Çağı Aşıları Zararlı Mı?

Bağışıklama, kişileri bağışık hale getirerek hastalıklardan korumaktır. Bağışıklık sisteminin uyarılması amacı ile mikroorganizmanın tümü veya bazı kısımları vücuda verilir. Vücudumuzda bu etkenlere karşı hafıza hücreleri oluşturulur. Aşılar ile bağışıklık sağlamış bir kişi yıllar sonra bile o bakteri veya virüsle karşılaştığında vücutta antikor dediğimiz hücreler oluşur ve mikroorganizmalar hastalık yapmasına fırsat vermeden imha edilir.

Aşıların yaygın olarak kullanılması sonrasında difteri, tetanos, sarıhumma, haemophilus İnfluenza, tip B’nin neden olduğu hastalıklar, çocuk felci, kızamık, kabakulak ve kızamıkçık en azından dünyanın belli bölgelerinde kontrol altına alınmıştır. Çiçek hastalığı tüm dünyada yok edilmiştir.

 Sağlık Bakanlığı Aşı Takvimi

​

• Hepatit B Aşısı: Doğumda, 1. ve 6. ayda 3 doz olarak uygulanır. Eğer anne Hepatit B taşıyıcısı ise bebeğe hem aşı, hem Hepatit B immunglobulini yapılmalıdır.
• Verem (BCG) Aşısı: Aşı, hastalığın sıklığını azaltır ve tüberküloz menenjiti gibi ağır türlerinin ortaya çıkmasını önler. Aşı sonrası 3 gün banyo yaptırılmamalıdır.
• DaPt-İPA-Hib Aşısı: Difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci ve Haemophilus influenza mikrobuna karşı bağışıklık sağlar. Çocuk felci aşısı hem enjeksiyonla 2-4-6 ve 18. aylarda, hem de ağızdan 6. ve 18. aylarda uygulanmaktadır. Haemophilus influenza mikrobu çocuklarda menenjit, epiglottit, zatürre, kemik enfeksiyonu gibi ağır hastalıklara neden olabilir.
• Pnömokok Aşısı: Streptocococus pneumoniae ile ilişkili menenjit, zatürre, orta kulak iltihabı gibi ağır hastalıklardan koruyan bir aşıdır.
• KKK Aşısı: Kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısıdır. 1 yaşında ve ilkokul 1. sınıfta uygulanır.
• DaPT-İPA Aşısı: Difteri, boğmaca, tetanos ve çocuk felcine karşı ilkokul 1. sınıfta uygulanır.

Sağlık Bakanlığı Aşı Takviminde Yer Almayan Aşılar

• Rota Virusü Aşıları: Rota virüsü, 2 yaşın altındaki çocuklarda en sık ishal etkenidir. 2. aydan itibaren uygulanabilen 2 ve 3 doz şeklinde yapılan 2 türü vardır. Rota virüsüne bağlı ishal, su kaybı, ateş ve hastahaneye yatışı ciddi biçimde azaltır.
• Meningokok Aşıları: Neisseria meningitidis isimli mikroba bağlı oluşan ve çok ağır seyredebilen menenjit ve sepsise karşı koruyucu bir aşıdır. 2 türü vardır: Biri 9. aydan itibaren başlanıp 2 doz, diğeri 1 yaşından sonra tek doz olarak uygulanır.
• Human Papilloma Virüs Aşıları: Rahim ağzı kanserine karşı uygulanan bir aşıdır. İki türü vardır ve 9 yaşından sonra uygulanabilir.
• Grip Aşısı: Sonbahar mevsiminde her yıl tekrarlanan bir aşıdır. 6. aydan itibaren uygulanabilir. Astım, diyabet gibi kronik hastalığı olan çocuklara mutlaka yapılması tavsiye edilmektedir.

Neden Aşı Yaptırmalıyız?

Enfeksiyon hastalıkları ile mücadelede aşıların en etkili koruma yöntemi olduğu inkâr edilemeyecek bir gerçektir. Genişletilmiş aşılama programları sayesinde difteri, boğmaca, kızamık, çocuk felci, tetanos ve tüberküloz aşılarının yaygın kullanımı milyonlarca ölümü engellemiştir. Günümüzde ekonomik olanaksızlıklar nedeniyle aşı ile korunulabilecek hastalıklardan ölen çocukların sayısı yılda 2,5 milyonu bulmaktadır.

Aşılarla elde edilen önemli faydalara rağmen uzun yıllardan beri bazı çevreler aşı kavramına kuşku ile yaklaşmışlar ve aşı karşıtı kampanyalar yapmışlardır. İlk aşı karşıtlığı 1850’li yıllarda İngiltere’de çiçek aşısı uygulamaları sırasında gündeme gelmiştir. Bir din bilgini olan E.Massey, hastalıkların Tanrı tarafından bir ceza olarak insanlara gönderildiğini, bu nedenle hastalıkları önlemeye çalışmanın, Tanrıya karşı gelmekle eş anlamlı olduğunu ileri sürmüştür. Günümüzde aşı karşıtı gruplar internet aracılığı ile tüm dünyayı etkilemeyi sürdürmektedirler.

Hepatit B aşısı ve KKK (kızamık, kızamıkçık, kabakulak) aşısı Multipl Skleroz isimli hastalığın artması ile ilişkili olarak suçlanmışlardır. Ancak yapılan bilimsel araştırmalarda bu yönde bir kanıt elde edilememiştir. KKK aşısı bir kan hastalığı olan idiopatik trombositopeniye yol açmakla suçlanmış, ancak aşılananlardan daha çok, aşı yapılmayıp hastalığı geçiren kişilerde daha sık rastlandığı tespit edilmiştir. KKK aşısının otizme yol açtığı iddiasıyla Lancet isimli önemli bir tıp dergisinde yayın yapılmış, sonrasında aileler çocuklarına aşı yaptırmamış ve yüzlerce çocuk kızamık nedeniyle kaybedilmiştir. Daha sonra bu yayının bilimsel bir temele oturmadığı anlaşılmış ve geri çekilmiştir.

Aşı ile ilgili hastalıkların gelişiminde en çok suçlanan madde bir civa türevi olan tiomersaldir. Otizme, hiperaktivite sorununa ve lösemiye yol açtığı ileri sürülmüştür. Tiomersal vücutta hızla atılan etil merküre dönüşmektedir. Vücudumuz için zararlı olan etil merkür değil metil merkür isimli maddedir. Yapılan araştırmalarda tiomersalin vücutta birikmediği gösterilmiştir. Ayrıca tiomersal 10 dozluk aşı flakonlarında koruyucu olarak kullanılıyordu. Ancak günümüzde tek dozluk kişiye özel aşı flakonları kullanıldığı için bunların içinde tiomersal yoktur. Aşıların içinde kullanılan alüminyum ve skualen isimli maddelerin hastalıklara yol açtığı iddiası bilimsel olarak kanıtlanamamıştır.

Sonuç olarak çocuklarımıza aşıları güvenle yaptırabiliriz.

Uzm. Dr. Mehmet Demirdöven / Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

Çakmak Erdem Hastahanesi