Varis Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
29.04.2025Varis Hakkında Genel Bilgiler
Varis, vücuttaki toplardamarların genişlemesi ve kıvrımlı hale gelmesiyle ortaya çıkan bir damar hastalığıdır. Genellikle bacaklarda görülse de vücudun farklı bölgelerinde de gelişebilir. Özellikle ayakta uzun süre duranlarda veya genetik yatkınlığı olanlarda daha sık görülür. Bu bölümde varis nedir, hangi çeşitleri vardır ve gözle görülmeyen iç varis nasıl anlaşılır gibi temel bilgiler ele alınacaktır.
Varis Nedir ve Toplardamar Sistemi ile İlişkisi Nedir?
Varis nedir? Varis nasıl oluşur? Bu sorular toplardamar duvarlarının zayıflaması ve damar içi kapakçıkların işlevini kaybetmesi sonucu oluşan bir dolaşım bozukluğu olarak cevaplanabilir. Bacaklardaki damarlar yerçekimine karşı kan taşırken çok fazla baskıya maruz kalır. Kapakçıkların zayıflamasıyla kan geri kaçar ve damarlarda genişleme meydana gelir.
Dolaşım sistemi sağlığı hakkında detaylı bilgi için Kalp ve Damar Cerrahisi bölümünü ziyaret edebilirsiniz.
Varis Çeşitleri ve Görülme Sıklığı
Varisler genellikle kılcal (telanjiektazi), retiküler (orta boy) ve trunkal (büyük çaplı) olmak üzere üç grupta değerlendirilir. Bacakta varis, en sık karşılaşılan türdür. Kadınlarda, hamilelerde, ileri yaş grubunda ve sürekli ayakta çalışan bireylerde görülme oranı daha yüksektir.
İç Varis Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
İç varis, gözle görülmeyen ama şikâyetlere neden olan derin toplardamar genişlemesidir. Bu tür varislerde en sık görülen belirtiler dolgunluk hissi, bacakta baskı, gece krampları ve gün sonunda artan ağrılardır. Tanı genellikle doppler ultrasonla konur.
Varis Nedenleri ve Risk Faktörleri
Varis oluşumunda birçok faktör rol oynar. Genetik yatkınlık, yaş, cinsiyet, meslek ve yaşam tarzı bu faktörlerin başında gelir. Her bireyde farklı etkenler ön planda olabilir. Bu bölümde varis neden olur, genç yaşta varis neden gelişir ve varisin risk faktörleri nelerdir gibi konular sistemli şekilde ele alınacaktır.
Varis Neden Olur?
Varis neden olur? Varisin temel nedeni, toplardamarlardaki kapakçıkların zayıflayarak kanın geri kaçmasına izin vermesidir. Bu durum zamanla damar duvarlarında genişlemeye ve varis oluşumuna yol açar.
Risk faktörleri arasında uzun süre ayakta kalmak, hareketsizlik, gebelik, obezite ve hormonal değişimler yer alır.
Genç Yaşta Varis Neden Olur?
Genç yaşta varis genellikle genetik faktörlere bağlı olarak ortaya çıkar. Ailede varis öyküsü olan bireylerde daha erken yaşta görülebilir. Ayrıca hareketsiz yaşam tarzı, uzun süre oturarak çalışmak, yanlış egzersizler ya da estetik kaygılarla aşırı bacak kası geliştirme gibi nedenler de etkili olabilir.
Bu tür durumlarda erken önlem almak önemlidir.
Genetik ve Ailevi Faktörlerin Etkisi
Varis hastalığında kalıtım önemli bir rol oynar. Eğer ebeveynlerden biri varis hastasıysa çocuklarda da varis gelişme riski yüksektir. Bu risk, hem yüzeyel hem de derin ven sistemi üzerinde etkili olabilir. Genetik geçişe sahip bireylerde varis daha erken yaşta başlama eğilimindedir.
Mesleki ve Yaşam Tarzı Risk Faktörleri
Özellikle ayakta sabit çalışan meslek gruplarında (öğretmen, hemşire, kuaför vb.) varis riski oldukça yüksektir. Bunun yanında uzun süre oturarak çalışan ofis çalışanlarında da benzer riskler oluşabilir. Aşırı sıcak ortamlarda çalışmak, yüksek topuklu ayakkabı giymek ve dar kıyafetler de dolaşımı olumsuz etkileyerek varis oluşumuna katkı sağlar.
Varis Belirtileri ve Tanı Yöntemleri
Varis hastalığı sinsi başlayabilir. Erken dönemde fark edilen belirtiler ilerlemenin önüne geçilmesi açısından oldukça önemlidir. Bu bölümde varis başlangıç belirtileri, bacakta görülen semptomlar, varis ağrısı ve tanı yöntemleri ayrıntılı olarak açıklanacaktır.
Varis Başlangıcı Belirtileri Nelerdir?
Varis başlangıcında en yaygın şikâyetler arasında bacaklarda ağırlık hissi, akşamları artan yorgunluk, hafif şişlik ve ince damarların belirginleşmesi yer alır. Bu belirtiler özellikle uzun süre ayakta kalanlarda ya da oturarak çalışanlarda daha belirgindir.
Erken fark edilen bu bulgular ileride gelişebilecek komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur.
Bacakta Varis Belirtileri
Bacakta varis genellikle cilt yüzeyine yakın, kıvrımlı damarlar şeklinde oluşur. Bacaklarda damar genişlemesi mor renkli, kıvrımlı damarlar şeklinde kendini gösterir ve gün sonuna doğru belirginleşir. Estetik sorunların yanı sıra yanma, batma, dolgunluk hissi gibi fonksiyonel belirtiler de oluşabilir. Zamanla bu şikâyetlere geceleri artan ağrı ve kramp hissi eşlik eder.
Varis Ağrısı Nasıl Olur?
Varis ağrısı bacaklarda basınç hissi, zonklama ya da yanma şeklinde tarif edilir. Gün sonunda belirginleşir ve uzun süre hareketsiz kalındığında artar. Ağrı genellikle ayak bileğine doğru yayılır ve yatarken bile rahatsız edici olabilir.
Şikâyetler ilerledikçe varisli bölgelerde hassasiyet ve temasla acı da oluşabilir.
Varis Teşhisinde Kullanılan Tanı Yöntemleri
Varis tanısında en önemli araç renkli doppler ultrasonografidir. Bu yöntem sayesinde damarların iç yapısı, kan akışı ve kapakçık durumu net biçimde görüntülenebilir. Gözle görülmeyen iç varislerde de etkili tanı sunar.
Tanı süreci hakkında daha fazla bilgi için Varis Tedavisi sayfasına göz atabilirsiniz.
Varis Komplikasyonları
Tedavi edilmeyen varis vakaları zamanla ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu bölümde hangi varis türleri tehlikelidir, cilt değişiklikleri ve derin ven trombozu (DVT) gibi hayati riskler açıklanacaktır.
Hangi Varis Tehlikelidir?
Kılcal ve yüzeyel varisler genellikle estetik düzeyde sorun yaratırken büyük çaplı varisler ve derin sistemle ilişkili olanlar daha tehlikelidir.
Genişleyen damarlarda kanın göllenmesiyle pıhtı oluşma riski artar. Ayrıca ciltte yara, kanama ya da enfeksiyon riski taşıyan varis türleri de yakın takip gerektirir.
Varis Tehlikeli midir?
Varis genellikle kozmetik bir sorun gibi algılansa da ilerleyen vakalarda ciddi sağlık riskleri oluşturabilir. Uzun süre tedavisiz bırakıldığında cilt ülseri, kanama ve tromboz gibi komplikasyonlar gelişebilir.
Varis Kaynaklı Cilt Değişiklikleri
İlerlemiş varis hastalarında bacak derisinde koyulaşma, kaşıntı, kuruma ve egzama benzeri belirtiler sık görülür. Bu durum genellikle kanın damar dışına sızmasıyla başlar ve uzun vadede açık yaraya (venöz ülser) dönüşebilir.
Deri renginde morarmaya yakın koyulaşma varsa damar sorunu ilerlemiş olabilir.
Derin Ven Trombozu Riski
Varisli hastalarda nadir de olsa derin ven trombozu (DVT) gelişme riski vardır. Özellikle hareketsiz yaşam tarzı, uzun yolculuklar ve ileri yaş bu riski artırır. DVT, bacakta ani şişme, sertlik ve ağrı ile kendini gösterir.
Bu gibi durumlar acil tıbbi müdahale gerektirir.
Varis Tedavi Yöntemleri
Varis tedavisinde hastalığın derecesine, damar yapısına ve semptomlara göre farklı yöntemler tercih edilir. Bu bölümde varis nasıl geçer, ilaçsız çözümlerden modern cerrahi tekniklere kadar tüm seçenekler özetlenmiştir.
Varis Nasıl Geçer?
Varis nasıl geçer? Bu sorunun yanıtı hastalığın seviyesine bağlıdır. Erken dönemde yaşam tarzı değişiklikleri, egzersiz ve varis çorabı gibi yaklaşımlar yeterli olabilir. Daha ileri vakalarda skleroterapi, lazer veya cerrahi müdahale gerekebilir.
Konservatif Tedavi Yöntemleri
Konservatif (koruyucu) yöntemler arasında kilo kontrolü, düzenli yürüyüş, bacakları yüksekte tutma ve uzun süre ayakta durmaktan kaçınma yer alır. Bu önlemler özellikle başlangıç seviyesindeki varislerde şikâyetleri azaltmada etkilidir.
Varis Çorabı Ne İşe Yarar?
Varis çorabı bacaklara dışarıdan baskı uygulayarak kan dolaşımını destekler. Böylece damar içi basınç dengelenir, şişlik ve ağrı hafifler. Tedavi edici olmaktan çok şikâyetleri azaltıcıdır ve özellikle ayakta çalışanlar için önerilir.
Skleroterapi ve Köpük Tedavisi
Skleroterapi, varisli damara özel bir ilaç enjekte edilerek damarın kapanmasını sağlayan etkili bir yöntemdir. Köpük skleroterapi ise ilacın hava ile karıştırılarak köpürtülmesiyle daha geniş alanlara etki etmesi yöntemidir.
Detaylar için Köpük Skleroterapi Tedavisi sayfasına göz atabilirsiniz.
Lazer ve Radyofrekans Tedavileri
Modern teknoloji ile geliştirilen bu yöntemlerde damarın iç kısmına yerleştirilen ince kateter aracılığıyla lazer veya radyofrekans enerjisi uygulanır. Damar ısı ile büzülerek kapanır. İşlem sonrası iyileşme süresi kısadır ve estetik açıdan oldukça avantajlıdır.
Cerrahi Yöntemler ve Mikrocerrahi
Genişlemiş damarların tamamen çıkarıldığı geleneksel cerrahi yöntemler günümüzde yerini mikrocerrahi tekniklere bırakmıştır. Minimal kesilerle yapılan bu işlemler, özellikle büyük ve ağrılı varislerde kalıcı çözüm sunar.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Evde Bakım
Varis tedavisinin yalnızca klinik müdahalelerle sınırlı olmadığını unutmamak gerekir. Günlük yaşamda yapılacak küçük değişiklikler ve evde uygulanabilecek yöntemler, semptomları hafifletmede oldukça etkilidir. Bu bölümde “varis ağrısına ne iyi gelir”, “zayıflama etkisi” ve bacak egzersizlerinin önemi gibi konular ele alınacaktır.
Varis Ağrısına Ne İyi Gelir?
Varis ağrısını hafifletmek için bacakları yukarıda tutmak, ılık duş almak, gün içinde kısa yürüyüşler yapmak ve uzun süre aynı pozisyonda kalmaktan kaçınmak önerilir. Soğuk kompres uygulamaları da bacaklardaki dolgunluk hissini azaltabilir.
Zayıflayınca Varis Geçer mi?
Aşırı kilo, toplardamarlara baskı uygulayarak varis oluşumunu hızlandırabilir. Zayıflamak, varisin tamamen geçmesini sağlamasa da şikâyetleri büyük ölçüde azaltır. Özellikle karın çevresindeki yağlanmanın azalması damar içi basıncı düşürerek rahatlama sağlar.
Bacak Egzersizleri ve Fiziksel Aktivitenin Önemi
Düzenli egzersiz, özellikle bacak kaslarını çalıştıran yürüyüş, bisiklet ve yüzme gibi aktiviteler, kan dolaşımını artırarak varis oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Oturarak çalışanlar için gün içinde yapılacak esneme ve germe hareketleri de oldukça faydalıdır.
Bacaktaki Varislere Ne İyi Gelir?
Bacaktaki varisleri rahatlatmak için kompresyon çorabı kullanımı, doğal bitki özlü kremler, ayakları yukarıda dinlendirme ve gün sonu soğuk su uygulamaları önerilir. Ayrıca skleroterapi gibi girişimsel yöntemlerle kalıcı rahatlama da sağlanabilir.
Varis Önleme Yöntemleri
Varis tedavi edilebilir bir hastalıktır, ancak oluşumunu önlemek veya tekrarını engellemek daha sürdürülebilir bir yaklaşımdır. Bu bölümde, varise karşı alınabilecek günlük önlemler, beslenme düzeni ve kilo kontrolünün önemi ele alınacaktır.
Varis Oluşumunu Engellemek İçin Öneriler
Varisi önlemenin en etkili yollarından biri uzun süre aynı pozisyonda kalmamaktır. Ayakta çalışanların sık sık pozisyon değiştirmesi, oturarak çalışanların ise saat başı kısa yürüyüşler yapması önerilir. Yüksek topuklu ayakkabılardan kaçınmak ve bacakları yukarıda dinlendirmek de önleyici önlemler arasındadır.
Doğru Beslenme ve Varis İlişkisi
Lif açısından zengin sebze ve meyveler varis riskini azaltan besinler arasında yer alır. Tuzlu ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak vücutta sıvı tutulmasını önler ve bacaklarda oluşabilecek ödemi azaltır. C vitamini ve flavonoid içeren yiyecekler damar duvarlarını güçlendirir.
Kilo Kontrolü ve Varis
Fazla kilo, özellikle karın bölgesinde biriken yağ dokusu toplardamarlara baskı yaparak kanın yukarı taşınmasını zorlaştırır. Kilo kontrolü hem varis oluşumunu engeller hem de mevcut varis şikâyetlerini azaltır. Bu nedenle ideal vücut ağırlığına ulaşmak, tedavi kadar koruyucudur.
Varis Tekrarını Önleme Stratejileri
Tedavi sonrası varisin yeniden oluşmaması için yaşam tarzında bazı kalıcı değişiklikler yapılmalıdır. Uzun süre hareketsiz kalmaktan kaçınmak, varis çorabı kullanmak ve periyodik doktor kontrollerine devam etmek önemlidir. Ayrıca önceki varis bölgesinde dolgunluk veya baskı hissi oluşursa vakit kaybetmeden değerlendirme yapılmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Varis İçin Hangi Doktora Gidilir?
Varis şikâyeti olan hastaların başvurması gereken uzmanlık alanı kalp ve damar cerrahisidir. Bazı durumlarda ilk başvuru iç hastalıkları (dahiliye) olabilir, ancak detaylı tanı ve tedavi süreci kalp damar cerrahları tarafından yürütülür.
Varis İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Hastaneye başvururken randevu almanız gereken bölüm genellikle Kalp ve Damar Cerrahisi servisidir. Bu branşta görev yapan uzmanlar varisin derecesini değerlendirip gerekli tedavi planını oluşturur.
Daha fazla bilgi için Kalp ve Damar Cerrahisi sayfasına bakabilirsiniz.
Varisin Tamamen Geçmesi Mümkün müdür?
Doğru tedavi yöntemi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle birlikte varis şikâyetlerinin büyük ölçüde ortadan kalkması mümkündür. Ancak genetik yatkınlık veya riskli yaşam tarzı devam ederse tekrar edebilir. Bu nedenle düzenli takip önemlidir.
Varis Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Klasik varis ameliyatlarında genişlemiş damarlar cerrahi olarak çıkarılır. Günümüzde ise çoğunlukla mikrocerrahi, lazer ya da radyofrekans gibi minimal invaziv yöntemler tercih edilmektedir. İşlem lokal anestezi altında yapılabilir ve hastanede kalış süresi oldukça kısadır.
Kolda Varis Olur mu?
Evet, varis genellikle bacaklarda görülse de nadir de olsa kol gibi üst ekstremitelerde de oluşabilir. Genellikle damar yapısı zayıf olan kişilerde veya aşırı yük taşıma, damar travması gibi durumlarda gelişir. Tanı ve tedavi yöntemi bacak varislerine benzerlik gösterir.